Jaap Stam

Jaap Stam

Tekst: Pieter | Foto: commons.wikimedia.org

Als ik aan Stam denk, denk ik aan De Regenjas. Aan de bezoekjes van Harry Vermeegen aan Manchester. Ik denk aan het boek Hard tegen Hard, ooit gekregen van mijn zus, maar dat ik een jaar terug weer aan een vriend heb doorgegeven. Ik denk ook aan zijn geweldige verdedigingswerk tijdens de Champions Leaguewedstrijden van Manchester United die ik op de televisie zag. Aan zijn ruzie met manager Alex Ferguson, ook al weet ik niet meer precies wat er zich allemaal heeft voorgedaan in die tijd. Als ik aan Stam denk, denk ik aan zijn kale hoofd en aan zijn indrukwekkende houding op het veld. Met Jaap Stam – voor mijn gevoel is hij meer dan twee meter lang – wilde vroeger niemand ruzie hebben op het veld. Er was ook niemand die langs hem kwam.

Geluksmomentje

Herinneringen zijn mooi. Toch heb ik jarenlang niet aan Jaap Stam gedacht. Totdat ik eerder dit jaar hoorde dat Stam de nieuwe trainer van Feyenoord ging worden. Een klein geluksmomentje was dat. Jaap Stam naar Feyenoord. Onwillekeurig schieten sindsdien af en toe flarden Jaap Stam door mijn hoofd. Ik ben namelijk echt heel benieuwd hoe Stam tegenwoordig is. Maakt hij nog steeds van die snoekduiken in z’n tuin, op z’n hielen gezeten door de cameraploeg van Harry Vermeegen? Heeft hij als trainer dezelfde stijl als toen hij nog voetbalde? Komend seizoen gaan we er alles over te weten komen.
Want een trainer van Feyenoord staat 24/7 in de spotlights en als nieuwe trainer doe je daar aan mee. Je moet wel, je hebt geen keus. Je stempel moet gedrukt worden die beginperiode, net zoals Stam vroeger z’n stempel drukte door al vroeg in de wedstrijd een harde tackle in te zetten op de enkels van z’n directe tegenstander. Ik ben benieuwd hoe Stam die eerste maanden aanpakt.

Voordeur

Trainer zijn van Feyenoord: het is niet niks. Je moet het maar durven. Het is lang niet iedereen gegund er succesvol te zijn en door de voordeur te vertrekken. Ik denk aan het pijnlijke vertrek van Fred Rutten en aan de trainers in de periode voor Ronald Koeman die sneller wisselden dan de supporters hun seizoenkaarten konden verlengen. Toch kan het wel: door die voordeur vertrekken. Voor Ronald Koeman was het een kans op eerherstel. Hij pakte die kans geweldig. Voor Van Bronckhorst was het een eerste opdracht als zelfstandig hoofdtrainer. Ook hij vertrok door de voordeur.

Verwachtingen

Wat dat betreft ben ik positief gestemd. Vaak wordt een nieuwe trainer als een Messias binnengehaald en zijn de verwachtingen hoog. Deze keer valt dat mee. Tuurlijk, de voorbereiding is nog maar net begonnen en wie weet wat er in deze transfer window nog gebeurt, toch stemmen de gematigde verwachtingen mij tevreden. Jaap Stam, oud-topvoetballer en sympathieke kerel die je bent, ik hoop van harte dat jij de topsportcultuur definitief in de club weet te brengen en dat je pas over vier jaar vertrekt. Door de voordeur. Ik heb alle vertrouwen in je. Laat het seizoen maar beginnen!


Een prachtig afscheid

Afscheid Gio+Robin

Tekst: Pieter | Foto: Pieter

Na afloop moesten we maar liefst een uur blijven, kondigde Feyenoord vooraf aan. Normaal gesproken hoor je dat alleen wanneer je in het uitvak zit en vanaf 2024 (mocht dat nieuwe stadion er ooit komen) gaan we dat natuurlijk ook horen bij thuiswedstrijden. Peak shaving noemen ze dat. Mobiliteitsmaatregelen. Maar goed, daar gaat het nu niet over. Afgelopen weekend was de reden dat we na de wedstrijd moesten blijven zitten een grootse reden: er werd afscheid genomen van Giovanni van Bronckhorst en Robin van Persie.

Rode loper

Samen betreden ze het veld en gaan over de rode loper richting Peter Houtman en de overdreven enthousiast presenterende Sander de Kramer. De beslist sympathieke De Kramer zal wel een vriendje van Van Persie of Van Bronckhorst zijn waardoor hij mocht opdraven, want op basis van zijn kwaliteiten als stadionspeaker is hij niet gescout, gok ik. Wat een drama.

Varkenoord

Hiermee is ook alles wat er te zeiken valt op dit door de club georganiseerde afscheid, wel genoemd. Heel fijn vond ik dat de algemeen directeur van Feyenoord Jan de Jong niet ging speechen, maar zich beperkt tot het overhandigen van een fotocollage aan Van Persie en Van Bronckhorst. Speech na speech met vaak toch alleen maar open deuren: ik zit er niet op te wachten. Van De Feijenoorder krijgen speler en trainer heel toepasselijk een prachtig bronzen beeld van De Kuip, het stadion waar beiden als speler hun carrière bij Feyenoord begonnen én eindigden. Al snel volgt dé verrassing van het afscheid, wanneer bekend wordt dat de hoofdtribune van het komende zomer te openen nieuwe sportcomplex op Varkenoord de naam van Van Bronckhorst zal gaan dragen. Een mooie dankbetuiging richting de trainer onder wiens leiding we twee Supercups, twee KNVB Bekers en de schaal van het landskampioenschap wonnen.

Ereronde

Terwijl Lee Towers – ik weet zeker dat we hem zullen missen als hij ooit niet meer naar De Kuip kan komen – veel te lang liedjes zingt, loopt Van Bronckhorst zijn ereronde. Waar zangeres Do keurig stopt na het eerste nummer, doet Lee er nog een paar nummertjes bij. Naast de rustig op het podium wachtende Van Persie staat Marco van Basten, die namens de KNVB zijn dank komt uitspreken. Licht gefluit uit het publiek wanneer Van Basten het woord neemt, maar gelukkig is zijn opening sterk: “Eigenlijk is het vandaag een trieste middag, niet alleen omdat we verloren hebben, maar meer om het feit dat Robin stopt met voetballen. Een stukje magie houdt op ons iedere week weer te verwennen en dat is een spijtig en jammerlijk verhaal.”

‘Ooooooh, Robin van Persie!’

Van Persie dankt zijn jeugdheld Van Basten voor de mooie woorden. In een geweldige toespraak – niets lijkt Van Persie ingestudeerd te hebben, het komt er volledig natuurlijk uit – staat hij stil bij zijn debuut onder Bert van Marwijk en noemt hij ook zijn latere trainers, van wie Ronald Koeman en Louis van Gaal aanwezig zijn in De Kuip. Onder gezang van het “Oooooh, Robin van Persie!” start de laatste ereronde van dit seizoen in De Kuip. De man die de enige reden was waarvoor ik afgelopen maanden nog naar het stadion kwam, maakt zijn laatste meters. Pas wanneer hij voor de laatste keer de spelerstunnel in is gegaan, bijna een uur na de wedstrijd, verlaten de meeste supporters het stadion. Een prachtig geregisseerd afscheid van twee clubiconen. Niet er even doorheen geramd zoals doorgaans met ‘normale’ spelers gebeurt, maar hier is echt moeite voor gedaan. Hulde voor Feyenoord. Wanneer ik later op televisie zie dat Giovanni zelfs een traantje heeft weggepinkt toen zijn kinderen en neefjes de prijzen van de afgelopen jaren het veld op tilden, besef ik pas écht wat een unieke Feyenoorder afscheid heeft genomen. Gio en Robin: het ga jullie goed, dank voor alles!


De mooiste letters van Rotterdam

Tekst: Pieter

Toeristen

We zitten op het terras, onze lunch is net gebracht. We kijken uit over de haven van Île de Gorée, een eilandje in de zee voor Dakar. We zien toeristen met de boot aanmeren. Voor Senegalese begrippen zijn het er veel. Allemaal komen ze kijken naar het huis waarvandaan lang geleden tienduizenden mannen, vrouwen en kinderen als slaaf naar Zuid-Amerika zijn vervoerd. Daarna lopen de toeristen door, ze volgen de uitgestippelde tour omhoog naar de burcht aan het eind van het eilandje alvorens terug te keren naar de boot die ze terugbrengt naar het vasteland. Braaf schiet iedere toerist bij de genoemde punten zijn/haar foto’s, met als laatste ‘stop’ voor vertrek een felrood, kunststoffen hart dat via sociale media alle achterblijvers thuis laat zien op welke bijzondere plek ze op dat moment zijn. Verder is er op Gorée niet zo heel veel instagrammable.

City marketing

Opeens valt het kwartje. Opeens zie ik de mogelijkheden en vraag ik me af waarom we dat in Rotterdam niet doen. Dat ik er nu over nadenk, ligt niet aan de eenzame pelikaan die zojuist voorbij waggelde. Het ligt aan het jonge stel dat net uitgebreid selfies staat te maken in het felrode, kunststof hart dat heel geforceerd midden op de looproute vanuit de haven naar het dorpje staat. Het prikkelt mijn fascinatie voor stadspromotie en het gebruik van slogans door lokale overheden. Dit voorbeeld werkt, net zoals ze in Nederland in de hoofdstad een symbool hebben staan dat werkt. De vraag is natuurlijk wat het ene symbool wél succesvol maakt terwijl het andere symbool dat niet lukt. Eén ding is zeker: dit jonge stel op Gorée doet precies wat city marketeers zo graag zien: op sociale media de stad promoten, precies zoals de marketeer wenst.

Amsterdam

Als eerste gaat Amsterdam door mijn hoofd. Het leek laatst in de media alsof zich een nationale ramp voltrok toen de Amsterdamse politiek besloot om de slogan I Amsterdam bij het Rijksmuseum weg te gaan halen. De reden dat men het daar ooit plaatste, is dezelfde als waarom men het nu weer weg wil hebben: die letters trekken toeristen aan op een sowieso al drukke plaats in de stad. Omdat men niet zeker weet of de letters zelf wel interessant genoeg zijn voor toeristen om hiervoor speciaal naar een buitenwijk te gaan, buigt een ambtelijke commissie zich over de vraag wat met de letters, die er sinds 2004 staan, te doen.

Rotterdam

In Rotterdam hebben we ook al wat jaren een aantal letters op een rijtje staan. Een specifiek lettertype, welke dat is weet ik niet. De letters stonden er al ver voordat er sociale media waren. De letters stonden er ook al ver voordat we digitale camera’s hadden. De letters stonden er ook zelfs al ver voordat ieder gezin überhaupt het geld voor een basic fototoestelletje had. Om even aan te geven hoe lang die letters al in Rotterdam staan: ze stonden er al toen de Duitsers in 1940 ons land binnen vielen. De letters in onze stad zijn er dan ook nooit neergezet met louter als doel de stad te promoten. Nee, de letters zijn bij de toenmalige hoofdingang van het stadion geplaatst om aan te geven dat er een machtig bouwwerk betreden ging worden. Een tijdloos lettertype en een tijdloze schrijfwijze, zo zonder hoofdletters: stadion feyenoord.

Tweewekelijks ritueel

Wanneer je vaker naar Feyenoord gaat, ben je niet bezig met het maken van interessante foto’s voor op Instagram of Twitter. Je gaat naar Feyenoord en dat doe je gewoon, dat hoef je niet te bewijzen. Je haalt de toeristen en dagjesmensen er dan ook altijd zo uit. Geen enkel probleem natuurlijk: iedereen is welkom in ons stadion. Toen ik laatst mijn neefje meenam voor zijn eerste wedstrijd in De Kuip, werd er uiteraard wél een foto gemaakt op het voorplein. Het was de eerste keer dat ik op het voorplein van het stadion bewust rondkeek om te zien of er nog meer mensen zo op de foto gingen. Wat ik zag, verbaasde me. Er waren op exact hetzelfde moment nog zeker tien andere ouders, ooms, tantes, opa’s en oma’s die met hun kind of kleinkind op de foto gingen. Ook zij zullen gedacht hebben: ben je voor het eerst bij het stadion, dan ga je daar op de foto!

Stadion Feyenoord
Foto: De Feijenoorder

Als je daar dan staat, dan valt het op dat de letters niet alleen tijdloos zijn, maar dat ze ook nog eens op een perfecte, Instagram-waardige, hoogte hangen. Je kan er dicht onder gaan staan en de letters zijn samen met de lichtmasten nog steeds goed zichtbaar op je foto. Maar ook wanneer je van veraf een foto neemt: de letters blijven goed leesbaar en het stadion is perfect in beeld. Er is werkelijk niets te noemen ten nadele van de prachtige letters stadion feyenoord.

Maasstadion

Bron: Feyenoord City

De architecten van het mogelijke nieuwe stadion, het bedrijf OMA van Rem Koolhaas, zijn bekend met de iconische en historische waarde van de letters. Al vanaf het eerste moment dat er schetsen van het Maasstadion naar buiten komen, staan de letters ook op de schetsen. Ik kan u vertellen: die letters gaan ze ook niet meer weghalen uit dat ontwerp.

Die letters vormen een gedeelte van het antwoord op de vraag die Michel van Egmond in De Wereld Draait Door stelde: ‘hoe verhuis je een ziel, zonder dat de dood eraan voorafgaat?’. Deze letters zijn onderdeel van onze ziel, van ons collectief gedeelde beeld van dit ooit door de gemeente tot monument verklaarde bouwwerk. De letters zijn echt, ze zijn puur, ze vormen één geheel samen met de omgeving van het voorplein en stadion. Om die reden zullen de letters in Rotterdam nooit meer verdwijnen, geen politicus zal durven voorstellen ze weg te halen.

Rotterdam Partners

Wetende dat we in Rotterdam uniekere letters hebben staan dan in veel andere steden en dan ook nog eens op een locatie, Rotterdam-Zuid, waar de gemeente graag meer toeristen met een volle geldbuidel ziet verschijnen, vraag ik me af waarom de rondleidingen in Rotterdam niet langs De Kuip geleid worden. Heeft Rotterdam Partners, de organisatie die onze stad moet promoten in binnen- en buitenland, er wel eens aan gedacht om met de organisatoren van die trips (bijv. Splash Tours) om de tafel te gaan en te vragen wat zij nodig hebben om die tours ook over Zuid te laten gaan? Een doorsteek vanaf Katendrecht naar De Kuip is zo gemaakt, waarbij de toeristen ook nog even mooi de Brienenoord meepakken als ze daar weer te water gaan.

Rotterdam Make It Happen
Bron: rotterdammakeithappen.nl

Ik zie mogelijkheden en ik zie vooral veel toeristen die op het voorplein in een heerlijk zonnetje met die unieke letters op de foto gaan. Sociale media doen daarna de rest. Free publicity, da’s Engels, maar wel precies dat wat de gemiddelde city marketeer zo graag hoort. Mijn advies aan Rotterdam Partners is dan ook hun eigen advies: ROTTERDAM. MAKE IT HAPPEN.


 

‘Drink louter Kabouter’- en andere reclame in De Kuip

Tekst: Pieter

Amstel. Stad Rotterdam Verzekeringen. Adidas. Fortis. Direktbank. Het zijn zomaar een paar namen die veel Kuipbezoekende Feyenoordsupporters moeiteloos weten op te noemen. Jaren hingen of hangen de reclameborden van deze bedrijven in ons mooie stadion. Kleine jongetjes speuren tweewekelijks de reclameborden af op zoek naar een nieuwe sponsort. Iets grotere jongetjes die een eigen bedrijf willen beginnen, dromen er al van om hier hun eigen bord te plaatsen. Nog iets grotere jongetjes doen dat ook écht en doen dat dan samen met allerlei bedrijven die het bord in de Kuip met hetzelfde gemak inwisselen voor een bord in pak ‘m beet het Gelredome, het Philipsstadion of de Euroborg. Het is maar net wat de nieuwste business case van de nieuwe commercieel manager aangeeft. Voetbal is namelijk onlosmakelijk verbonden met de commercie. In een tijd waarin een nieuw scorebord geen scorebord meer genoemd wordt maar videowall en een nieuwe reclamebord geen reclamebord meer is maar een innovatief LED-boarding systeem dat u exposure garandeert in hoogwaardige kwaliteit is het tijd voor een kleine ode aan de stilstaande reclame in de Kuip.

Shirtreclame

Om te beginnen: wat zegt de verbondenheid van commercie met voetbal over dat voetbal? Vooral natuurlijk dat het mateloos populair is. Bij een gemiddelde dam- of zwemwedstrijd zul je niet zoveel sponsors aantreffen. Dat hangt met maar één ding samen: de grootte van het publiek. Publiek trekt sponsoren aan en echt niet andersom. Toen de KNVB begin jaren tachtig toestond dat clubs het shirt mochten bevuilen met reclame, deden de clubs dat massaal. Het geld kon goed gebruikt worden om spelers te verleiden bij de club te komen voetballen. Wie overigens denkt dat het mooie Feyenoordshirt nog onbevlekt was toen Feyenoord in 1970 de Europacup 1 won, heeft het mis. Op het hart, waar we tegenwoordig niets anders willen hebben dan het logo, prijkte een symbool dat het midden houdt tussen het logo van Le Coq Sportif en dat van Puma.

10 mei 1970, Feyenoord - Holland Sport, Bron De Feijenoorder, foto archief Piet Bouts
10 mei 1970, Feyenoord – Holland Sport, Bron De Feijenoorder, foto archief Piet Bouts

Shirtreclame is inmiddels al vijfendertig jaar gemeengoed in de eredivisie en tijdens de kampioensfeesten in mei merkte ik hoeveel mensen een Feyenoordshirt zonder reclame toch nog weten te waarderen. Lopend in een retroshirt, zo’n vijftien jaar geleden aangeschaft en ook toen al retro, kreeg ik verschillende keren de vraag waar zo’n shirt te koop is!

Reclameborden

Een shirt zonder reclame is wat mij betreft helemaal OK, maar een stadion zonder reclame: ik moet er niet aan denken. Een volgepakt terrein aan de Kromme Zandweg, begin jaren dertig. Het is een prachtige luchtfoto van Feijenoord tegen HBS (5-2 winst) die ik hier in mijn hand heb. Een drukte van jewelste rondom het veld! Maar waar gaat mijn aandacht naar uit? ROOKT MISS BLANCHE CIGARETTES. Tot tweemaal toe staat dit in kapitale letters bovenop de houten hoofdtribune. Het gigantische reclamebord maakt de foto af, ook al bevat het bord qua oppervlakte nog geen drie procent van de foto. Wanneer de Kuip in 1937 in gebruik wordt genomen, hangen logischerwijs dus ook al direct reclameborden aan de ringen. Het zijn geen bekende multinationals die de club op dat moment sponsoren: ik kom bijvoorbeeld Rookt v. Rossem’s en Emaille reclame platen tegen wanneer ik op zoek ga naar foto’s uit die tijd.

Geschiedenis van Rotterdam

‘Een reclamebord is maar een reclamebord’, zullen sommigen zeggen. Maar voor mij als geïnteresseerde in vergeten verhalen zijn de borden soms aanleiding om te verdwalen in de geschiedenis van Rotterdam. Zo belandde ik via het reclamebord van de Eerste Nederlandsche Levensverzekering in 1940 (overigens een voorloper van AEGON) bij de niet meer bestaande bar-dancing Bristol op de hoek van Coolsingel en Hofplein. Eind jaren zeventig was dit blijkbaar dé place to be voor uitgaand Nederland. Later, toen ik jong was, hadden de Baja en de Hollywood die plaats overgenomen.

Tijdgeest

Reclameborden vertellen ook iets over de tijdsgeest. De Rotterdamsche Kolen Centrale en Kieboom Kolen en Olie zal je nu niet meer zien. Toch zijn energieleveranciers altijd sponsor geweest. Met Total loopt t beter is van eind jaren tachtig. En na de lelijke SHELL letters aan de lichtmasten, moeten we het tegenwoordig doen met Qurrent op de LED-boarding, want de behoefte aan energie blijft natuurlijk bestaan… Net zoals energiebedrijven zijn ook de automerken nooit uit de Kuip verdwenen. Een willekeurige greep uit de eerste helft van het bestaan van ons stadion: Jan Visser autobanden (1955), Hoogenboom Volkswagen (1955), Citroën Autocenter (1962), König Autotransporten (1966), Toyota (1972). Welke automerken ken jij zelf uit latere tijden? Geef maar toe: ze zijn nooit weggeweest als sponsor in de Kuip! Dranken zijn ook een vast onderdeel van de Kuip-sponsoren. Drink louter Kabouter (1955), Oranjeboom, bier waarbij een man zich thuis voelt (1962), Flessenmelk (1964), Coca-Cola (1965), Spinwiel Jenever (1965), Martini (1966), Skol (1971) en Hero (1971) heb ik al snel gevonden. Welke dranken waren er in jouw tijd?

Dat dit overzichtje verre van compleet is, snap je natuurlijk wel, maar wat is nou leuker dan zelf eens de hersens kraken over de reclameborden die je in De Kuip hebt gezien? Een stadion zonder reclame, ik moet er niet aan denken!